Adwokat z Wrocławia Joanna Żabińska udziela specjalistycznych porad prawnych oraz reprezentuje Klientów w sprawach spadkowych.
Prawo w praktyce, czyli co warto wiedzieć o dziedziczeniu
Dziedziczenie to nabycie przez spadkobierc(ę)-ów po osobie zmarłej (spadkodawcy) – praw majątkowych. Spadek można odziedziczyć albo na podstawie testamentu, albo na podstawie ustawy – Kodeksu cywilnego. Postanowienia testamentu mają pierwszeństwo przed zasadami dziedziczenia ustawowego.
Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast z chwilą otwarcia spadku następuję nabycie spadku przez spadkobiercę. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych – tj. dzieci, wnuków (art. 931 § 1 i 2 KC).
Dziedziczenie testamentowe wystąpi w sytuacji rozrządzenia przez spadkodawcę majątkiem na wypadek śmierci – w formie testamentu. Istotnym jest, że testament może zawierać wolę tylko jednego spadkodawcy – co oznacza, iż w praktyce nie funkcjonuje testament wspólny. Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia.
W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, pierwszą czynnością zmierzającą do objęcia po nim spadku, jest wystąpienie do Sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku lub sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Sądem wyłącznie właściwym do złożenia w/w wniosku jest Sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Opłata sądowa wynosi – 50 zł.
Spadek możemy przyjąć – wprost, tj. bez żadnych ograniczeń, czyli nabywamy całość spadku, zarówno jego aktywa jak i długi (pasywa); z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza że odpowiedzialność za długi wchodzące w skład spadku jest ograniczona do wartości aktywów spadkowych. Dla przykładu: jeśli odziedziczyliśmy np. nieruchomość wartą 200 tys. zł, a długi spadkowe wynoszą 250 tys. zł, to za długi spadkowe odpowiadamy tylko i wyłącznie do wysokości 200 tys. zł wartości odziedziczonej nieruchomości. Spadek możemy również odrzucić, jednak tylko i wyłącznie w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
„W życiu pewne są tylko śmierć i podatki” – Benjamin Franklin, a skoro w życiu pewna jest śmierć, to pewne jest też to, że będziemy czyimiś spadkobiercami i sami staniemy się w przyszłości spadkodawcami”. Warto więc odpowiednio zadbać o swoje sprawy spadkowe, które dotyczą każdego z nas.