Wyrok zaoczny w sprawie o rozwód
Bardzo często druga strona postępowania nie bierze czynnego udziału w postępowaniu – nie odbiera korespondencji, nie stawia się na rozprawy. Czy w takiej sytuacji możliwe jest wydanie przez Sąd rozstrzygnięcia?
Stan faktyczny prowadzonej przeze mnie sprawy:
Powód złożył pozew o rozwód. Pozwana od wielu lat przebywa w USA. Sąd doręczył pozwanej pozew – ma podstawie Konwencji o doręczaniu za granicę dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych podpisanej w Hadze 15 listopada 1965 r., zobowiązując jednocześnie Powoda do zapłaty zaliczki na poczet doręczenia. Pozwana, mimo wezwania Sądu do przedstawienia stanowiska na piśmie, nie uczyniła zadość temu obowiązkowi. Sąd z uwagi na bezczynność Pozwanej orzekł wyrok zaoczny w sprawie.
Kiedy Sąd może wydać wyrok zaoczny?
Przesłanki do wydania wyroku zaocznego przewidziane są w art. 339 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sad wyda wyrok zaoczny, jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia nie bierze udziału w rozprawie. Istotnym jest, aby Sąd mógł wydać zaoczny, musi nastąpić prawidłowe zawiadomienie pozwanego o toczącym się procesie, przy jednoczesnym doręczeniu mu pozwu.
Kiedy brak jest podstaw do wydania wyroku zaocznego?
Brak możliwości wydania wyroku zaocznego następuje wówczas, gdy pozwany zajmie stanowisko procesowe – np. oświadczy że nie uznaje powództwa i wnosi o jego oddalenie, nawet jeżeli nie jest to poparte żadną argumentacją. Nie można także wydać wyroku zaocznego także, gdy pozwany zażąda przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność. Nie jest możliwe wydanie wyroku zaocznego również wtedy, gdy zachodzą okoliczności uniemożliwiające Sądowi wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia – np. przesłanki uzasadniające odrzucenie pozwu, niewłaściwość rzeczowa Sadu, czy przesłanki uzasadniające obligatoryjne zawieszenie postępowania.
Możliwość wydania wyroku zaocznego w sprawie rozwodowej
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 maja 1952 roku (sygn. akt C 1572/51) wskazał, że jeżeli pozwany nie żądał przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność, na rozprawę nie stawił się, albo mimo stawienia się nie brał udziału w rozprawie, wyrok także w sprawach małżeńskich jest zaoczny.
Wskazać należy, że w sprawach o rozwód nie znajduje zastosowania art. 339 § 2 k.p.c., zgodnie z którym w przypadku gdy pozwany nie stawił się na rozprawę albo mimo stawienia nie bierze w jej udziału, przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą. Zgodnie z art. 431 k.p.c. Sąd zobowiązany jest do przeprowadzenia postępowania dowodowego. W sprawie o rozwód zatem, Sąd jest zawsze zobligowany do przeprowadzenia postępowania dowodowego. Jego cel zaś jest określony w art. 441 k.p.c., zgodnie z którym postępowanie dowodowe ma przede wszystkim na celu ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia, jak również okoliczności dotyczących dzieci stron i ich sytuacji, a w razie uznania powództwa – także przyczyny, które skłoniły do tego stronę pozwaną.
Pamiętaj! Wyrokowi zaocznemu w sprawie o rozwód nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności, nie można również żądać nadania rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi rozwodowemu w zakresie zasądzonych w nim roszczeń.
Adwokat Joanna Żabińska